لاپاراسکوپی تشخیصی و درمانی
کلینیک باروری پویش و مرکز جراحی رویش
لاپاروسکوپی تشخیصی و درمانی
- لاپاروسکوپی یک روش جراحی است که در آن از طریق برش یا برش های کوچکی، وسیله مخصوصی به نام لاپاروسکوپ را عبور داده و وارد محوطه شکم و لگن می کنند.
- لاپاروسکوپ به دوربینی متصل است و لذا به جراح کمک می کند که به راحتی بتواند از طریق آن، رحم، تخمدانها و لوله های رحمی را مشاهده نموده و در صورتی که مشکلی وجود داشته باشد، آنرا تا حد امکان اصلاح نماید.
- بنابراین لاپاروسکوپی با دو هدف تشخیص و درمان به کار می رود. لاپاروسکوپی در علم زنان و مامایی، جایگزین بسیاری از اعمالی شده است که در گذشته به صورت سنتی به روش لاپاراتومی (باز کردن شکم) انجام می گرفت.
مزایای عمل لاپاروسکوپی نسبت به لاپاراتومی
- زمان عمل کوتاهتر
- اسکار( جای زخم) کوچکتر
- درد کمتر بعد از عمل
- ترخیص زودهنگام تر
- بهبود سریع تر
- چسبندگی کمتر
- ریت عفونت، پایین تر
- هزینه کمتر
موارد انجام لاپاروسکوپی
- یافتن علل دردهای مزمن شکمی و لگنی
- یافتن علت ناباروری
- نمونه گیری از توده های لگنی
- تشخیص و درمان اندومتریوز و اندومتریوما
- تشخیص انسداد لوله های رحمی
- برداشتن برخی میوم های رحمی
- خارج نمودن حاملگی های خارج رحمی
- خارج سازی رحم( هیسترکتومی)
- خارج سازی تخمدانها، کیستهای تخمدانی یا کیستهای اطراف تخمدانها
- بستن لوله های رحمی (جهت پیشگیری از بارداری)
- جهت درمان بی اختیاریهای ادراری و پرولاپس ارگانهای لگنی
- جهت برداشتن برخی تومورهای سرطانی
- در حوزه ناباروری جهت انجام عمل ZIFT و GIFT
- و موارد متعدد دیگر
- گاهی جراح عمل جراحی را با لاپاراسکوپی شروع کرده ولی حین عمل به مواردی برخورد می کند که لازم است برای افزایش حوزه عملکرد یا سهولت عمل، لاپاراتومی انجام دهد.
زمان انجام لاپاروسکوپی
- بهتر است جهت اطمینان از باردار نبودن بیمار، عمل لاپاروسکوپی، بلافاصله پس از اتمام عادت ماهیانه (دو الی پنج روز بعد از پاکی)، انجام شود.
- در غیر اینصورت، انجام تست حاملگی در زنان سنین باروری قبل از عمل ضروری می باشد.
آمادگی های لازم قبل از انجام عمل لاپاروسکوپی
- استحمام و شیو ناحیه تناسلی و شکم
- قطع مصرف آسپیرین و وارفارین سه روز قبل از عمل و هپارین یک روز قبل از عمل (در صورت استفاده)
- ناشتا بودن( حداقل 8 ساعت)
- نداشتن زیور آلات، جواهرات، گل سر، ساعت و ... موفع ورود به اتاق عمل
- عدم استفاده از لوازم آرایشی و لاک ناخن موفع ورود به اتاق عمل
- نداشتن عینک، دندان مصنوعی، سمعک، لنز و پروتز ناخن موفع ورود به اتاق عمل
- خالی کردن مثانه بلافاصله قبل از ورود به اتاق عمل
- پوشیدن کفش پاشنه کوتاه در روز عمل جراحی
- پوشیدن یک لباس گشاد (به علت حساسیت شکم و کرامپ های شکم بعد از عمل جراحی)
طرز انجام عمل لاپاروسکوپی
- ابتدا بیمار روی تخت معاینه در پوزیشن لیتاتومی (پاها روی رکاب) قرار داده می شود. این پوزیشن، دسترسی به واژن و استفاده از ابزارآلات جراحی را آسانتر می کند.
- محوطه شکم و همچنین دستگاه تناسلی خارجی و واژن با محلول ضدعفونی، تمیز و پوشانده می شود.
- جهت شل شدن عضلات و عدم احساس درد، به بیمار بیهوشی عمومی داده می شود.
- معمولاً یک برش کوچک درون سوراخ ناف جهت عبور لاپاروسکوپ و یک یا چند برش کوچک دیگر بسته به طیف و وسعت عمل جراحی در اطراف آن جهت عبور سایر ابزارهای مورد نیاز زده می شود.
- سپس از طریق همین سوراخهای روی شکم، گاز به درون شکم وارد می کنند تا شکم متسع شده، دیواره شکم از ارگانها فاصله بگیرد و لذا ارگانهای شکمی و لگنی آسانتر قابل رویت شوند.
- سپس دستگاه لاپاروسکوپ وارد می شود. دوربینی که به لاپاروسکوپ متصل است به مانیتور بزرگی متصل است که جلوی دید جراح قرار دارد و جراح و تیم جراحی در طول عمل، تصاویر داخل را از طریق مانیتور نگاه می کنند.
- معمولاً حین عمل ابزارهایی نیز از طریق واژینال و از طریق سوراخ دهانه رحم عبور داده می شود که برای پوزیشن دادن و در معرض دید قرار دادن ارگانهای لگنی در حین عمل کمک کننده می باشند.
- ممکن است از لیزر یا الکتروکوتر در جریان عمل استفاده شود. همچنین از تزریق ماده رنگی به منظور اطمینان از باز بودن لوله های رحمی نیز استفاده می شود.
- پس از اتمام عمل، ابزار ها خارج شده، گاز تزریقی درون حفره شکم تخلیه شده و برشهای شکم، دوخته می شوند.
زمان ترخیص بعد از لاپاروسکوپی
- بعد از اتمام جراحی، بیمار به بخش ریکاوری منتقل می شود و در آنجا تحت نظر قرار می گیرد.
- بیمار پس از به هوش آمدن و نداشتن مشکل خاص، به بخش منتقل شده و معمولاً عصر همانروز مرخص می شود. (مگر اینکه عمل جراحی بیمار سنگین بوده باشد که در این صورت، بیمار فردای روز عمل ترخیص خواهد شد.)
مراقبتهای بعد از عمل لاپاروسکوپی
- در صورت داشتن درد، مسکنهایی نظیر ادوالژین(بروفن) هر 8 ساعت یکبار استفاده کنید.
- حتماً آنتی بیوتیک خود را در زمان مشخص و تا پایان مصرف نمایید.
- میزان فعالیت خود را به تدریج در طی 2 الی 7 روز بعد از عمل زیاد کرده تا به حالت قبل از عمل برگردد.
- می توانید آهسته از پله بالا یا پایین بروید.
- انجام کارهای سبک در خانه و پخت و پز بلامانع می باشد.
- رانندگی، 3 روز بعد از عمل، بلامانع است.
- استحمام، روز بعد از عمل بلامانع است و بهتر است بار اول، با یک نفر به عنوان همراه، باشد. خیس شدن محل عمل بلامانع می باشد. شما می توانید محل برش جراحی را با آب و صابون غیر معطر شستشو داده و سپس خوب خشک کنید. پانسمان مجدد محل عمل، نیاز نمی باشد زیرا قرار گرفتن زخم در معرض اکسیژن هوا، سرعت بهبود آن را بیشتر می کند.
- خارش، کبودی، احساس کشیدگی و کرختی محل عمل طبیعی می باشد و نیاز به اقدام خاصی ندارد.
- زناشویی، 5 روز بعد از عمل، بلامانع می باشد.
- انجام ورزش 5 الی 10 روز بعد از عمل بلامانع می باشد.
- شنا، 7 روز بعد از عمل بلامانع می باشد.
- به مدت 2 هفته، از بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید.
- 7 الی 10 روز پس از عمل، جهت برداشتن بخیه و ویزیت، با جواب آزمایش پاتولوژی، به پزشک معالج خود مراجعه نمایید.
ناراحتی ها و مشکلات بعد از عمل لاپاروسکوپی
- تهوع: علت آن داروهای بیهوشی است. در صورت وجود، بلافاصله بعد از عمل با داروهای ضدتهوع تزریقی کنترل می شود . سعی کنید عصر روز عمل، یک غذای سبک میل کنید. مصرف چای کمرنگ، سوپ، نان برشته و ژله در کاهش میزان تهوع مفید خواهد بود.
- احساس تورم و درد در ناحیه شکم: جهت برطرف کردن آن، استفاده از قرص یا شیاف مسکن توصیه می شود.
- احساس خستگی و کوفتگی تا چند روز بعد از عمل کاملاً طبیعی است.
- گلودرد یا احساس زخم در گلو: که به علت لوله بیهوشی است و با غرغره آب نمک گرم و یا مصرف دارو بهبود می یابد.
- درد شانه و پشت: که در اثر باقی ماندن مقادیری از گاز درون حفره شکم ایجاد می شود و به خودی خود ظرف چند ساعت تا چند روز برطرف خواهد شد. استفاده از دوش آب گرم، گرم کردن موضعی و راه رفتن، در کاهش این دردها موثر است.
- بروز کبودی در موضع عمل( دور ناف)
- احساس فوریت در دفع ادرار: که به علت اثر فشاری گاز بر روی مثانه است.
- مشاهده ادرار رنگی: نگران کننده نیست و احتمالاً از عوارض استفاده از ماده رنگی بلو دو متیلن برای آزمایش باز بودن لوله های رحمی است.
- تحریک دیافراگم به صورت سختی در تنفس عمیق در 2 روز اول پس از عمل.
- مشاهده ترشحات واژینال خونی تا یک الی دو روز بعد از عمل
در صورت وجود مشکلات زیر بعد از عمل لاپاروسکوپی، سریعاً به پزشک معالج مراجعه نمایید
- غش
- عدم توانایی در دفع ادرار
- تب
- درد شدید که با مصرف مسکن بهبود نیابد.
- سرفه مداوم یا تنگی نفس
- تهوع و استفراغ که بیش از 24 ساعت بعد از عمل همچنان تداوم دارد.
- قرمزی، تورم، ترشح یا خونریزی از محل برش
- خونریزی واژینال شدید یا همراه با دفع لخته بعد از روز اول عمل
قاعدگی بعد از لاپاروسکوپی
- وقوع قاعدگی بعد از یک ماه از عمل جراحی، طبیعی است.
- در بسیاری از زنان، تا 4 الی 6 هفته بعد از عمل، قاعدگی طبیعی رخ نخواهد داد.
- در اولین قاعدگی بعد از لاپاروسکوپی، ممکن است خونریزی و احساس ناراحتی بیشتر از قبل باشد.
عوارض عمل لاپاروسکوپی
عوارض عمل نادر ولی محتمل است.
- آسیب به ارگانهای مجاور
- سوراخ نمودن مثانه یا روده ها حین عمل: که با خالی بودن مثانه و روده حین عمل، این عارضه بسیار نامحتمل است.
- خونریزی
- عفونت
- مشکلات مربوط به بیهوشی
- درد اپیگاستر و مشکلات تنفسی به علت تحریک دیافراگم در صورتیکه عمل طولانی باشد و یا فشار گاز داخل شکم ضمن عمل بالاتر باشد.