نمونه برداری از پرزهای جنینی (CVS)

کلینیک باروری پویش و مرکز جراحی رویش

نمونه برداری از پرزهای جفتی (CVS)

 

  •  CVS یک تست تهاجمی جهت تشخیص سلامتی جنین قبل از تولد می باشد و از طریق ارزیابی پرزهای جفتی اطراف جفت انجام می شود.
  • پرزهای اطراف جفت ماده ژنتیکی مشابهی با ماده ژنتیکی جنین دارند.
  • در طی CVS از این پرزها نمونه برداری شده وجهت ارزیابی به آزمایشگاه ژنتیک فرستاده می شود.

 

زمان انجام CVS

  •  این روش در اواخر 3 ماهه اول حاملگی و بیشتر بین 11 الی 13 هفتگی انجام می شود.
  • معمولاً انجام CVS، تا بعد از 11 هفتگی به تاخیر انداخته می شود زیرا بیشتر سقطهای خودبه خودی معمولاً تا این زمان رخ خواهند داد. همچنین انجام زودهنگام CVS، خطر آسیب به اندامهای جنین را زیادتر می کند.
  • اگر چه CVS بعد از 14 هفتگی نیز قابل انجام است ولی بعد از 15 هفتگی، انجام آمنیوسنتز ارجح می باشد.

چه کسانی کاندید انجام عمل CVS هستند؟

  • افرادی که در زمان زایمان 35سال یا بیش از 35 سال دارند.
  • افرادی که آزمایشات غربالگری جنینی (نظیر Cell free DNA)، غیر طبیعی دارند.
  • افرادی که در سونوگرافی سه ماهه اول شان ناهنجاری خاصی گزارش شده است.
  • افرادی که فرزندان دارای ناهنجاریهای کروموزومی یا اختلالات ژنتیکی دارند.
  • والدینی که دارای اختلالات کروموزومی نظیر اختلالات ساختاری کروموزومها هستند.
  • والدینی که حامل اختلالات تک ژنی هستند.
  • والدینی که هر دو حامل ژن یک بیماری اتوزومال مغلوب هستند.
  • مادرانی که حامل ژن بیماری مرتبط با جنس هستند و لذا در این موارد تایید جنسیت جنین اهمیت ویژه ای دارد.

 

CVS را برای چه افرادی نمی توان انجام داد؟

  • در موارد آلوایمونیزاسیون مادر
  • در بیمارانی که با IUD باردار شده اند و هنوز آن را خارج نکرده اند.
  • در مادران مبتلا به HIV، هپاتیت B و C . زیرا در اینصورت احتمال انتقال عفونت به جنین زیادتر می شود.

عمل آمنیوسنتز جایگزین مناسبی برای CVS است.

انتخاب آمنیوسنتز یا CVS بستگی به صلاحدید پزشک معالج و ارزیابی خود بیمار از مزایا و معایب هر دو عمل دارد.

 

مزیت CVS  نسبت به آمنیوسنتز

  • تکلیف بیمار 4 الی 6 هفته زودتر مشخص می شود.
  • در برخی موارد نظیر مشکلات متابولیک، بیماری PKU ، تالاسمی زوجین و ...، روش تشخیصی ارجح می باشد.

 

عیب CVS

  • خطر سقط در آن کمی بیشتر از آمنیوسنتز است.
  • جواب آن نسبت به آمنیوسنتز قطعیت کمتری دارد.
  • امکان تشخیص موزاییسم کاذب در این روش نسبت به آمنیوسنتز بیشتر است.  
  • قادر به شناسایی ناهنجاریهای لوله عصبی نیست.

از آنجائی که  CVS  نسبت به آمینوسنتر  در مراحل زود هنگام تر قابل انجام است و جواب آن نیز زودتر آماده می شود، لذا می تواند به شما زودتر در مورد سلامت جنین اطمینان خاطر دهد و استرس و اضطراب را کاهش دهد. همچنین پزشک می تواند زودتر در مورد ادامه یا ختم حاملگی تصمیم گیری نماید ولی باید در نظر داشت که CVS نسبت به آمنیوسنتز دقت کمتری دارد و نسبت به آمنیوسنتز سه ماهه دوم، از ایمنی کمتری نیز برخوردار است.

 

آمادگی لازم جهت عمل CVS

  • درمان عفونت واژینال و سرویکال قبل از اقدام به عمل
  • هماهنگی و طی مراحل پذیرش از آزمایشگاه ژنتیک و گرفتن ظرف نمونه گیری حاوی محیط کشت مخصوص
  • تکمیل و امضای فرم رضایت نامه
  • انجام سونوگرافی جهت بررسی تعداد جنین ها، قلب جنین و غربالگری آنومالی های ساختاری جنین روز قبل یا همان روز عمل
  • استحمام و شیو ناحیه تناسلی و شکم
  • ناشتا بودن(حداقل 8 ساعت)
  • نداشتن زیور آلات، جواهرات، گل سر، ساعت و ... موقع ورود به اتاق عمل
  • عدم استفاده از لوازم آرایشی و لاک ناخن موقع ورود به اتاق عمل
  • نداشتن عینک، دندان مصنوعی، سمعک، لنز و پروتز ناخن موقع ورود به اتاق عمل
  • قطع مصرف آسپرین از 72 ساعت قبل از عمل و آمپول هپارین از 24 ساعت قبل از عمل (در صورت استفاده)
  • داشتن مثانه نیمه پر (حداقل یک ساعت قبل از عمل، یک لیوان پر آشامیدنی بنوشید)

 

 

روش انجام CVS

عمل CVS به دو روش قابل انجام است:

روش اول) روش ترانس ابدومینال(شکمی):

  • در این روش بیمار در پوزیشن خوابیده به پشت قرار گرفته و محل جفت با سونوگرافی ابدومینال مشخص می شود.
  • سپس بخش پایینی شکم ضدعفونی شده و پس از بی حسی یا بیهوشی، سوزن نمونه گیری با دید سونوگرافی وارد جفت شده و مقداری از بافت جفتی، برداشته می شود.
  • سپس نمونه در محیط کشت مخصوص برای آزمایشگاه ژنتیک ارسال می شود.

مزایای روش ترانس ابدومینال:

  • خطر سقط جنین، خونریزی و عفونت کمتری دارد.
  • شانس نمونه گیری موفق و عدم آلودگی نمونه با سلولهای مادری بیشتر است.

 

روش دوم) روش ترانس سرویکال:

  • بیمار روی تخت معاینه قرار گرفته و پس از ضدعفونی ناحیه ژنیتال و قرار دادن اسپکولوم، جهت تعیین موقعیت جفت سونوگرافی می شود.
  • در مرحله بعدی پس از یک بیهوشی کوتاه، کاتتر مخصوصی از طریق دهانه رحم وارد رحم شده و با دید سونوگرافی به داخل جفت هدایت می شود.
  • سپس یک سرنگ 20 سی سی حاوی محیط کشت مخصوص، به کاتتر وصل شده و مقداری از پرزهای جفتی برداشته می شود.
  • پس از برداشت مقدار مناسبی از نمونه، سرنگ جهت بررسی به آزمایشگاه ژنتیک فرستاده می شود.

 

مزایای روش ترانس سرویکال

  • ناراحتی کمتری برای بیمار دارد.
  • خطر خونریزی جنینی – مادری کمتری دارد.
  • خطر آسیب رسانی به روده کمتر است.

انتخاب روش انجام CVS، بستگی به محل قرارگیری جفت و موقعیت رحم و جنین دارد و تصمیم گیری در مورد آن توسط جراح، انجام می شود. (جفتهایی که در ناحیه فوقانی رحم هستند، بهتر است به روش ترانس ابدومینال نمونه گیری شوند و جفتهای ناحیه خلفی رحم به روش ترانس سرویکال.)

  • جواب آزمایش، معمولاً 1 الی 2 هفته بعد آماده می شود.
  • در صورتی که CVS نتواند جواب واضحی مشخص کند، ممکن است نیاز به انجام آمنیوسنتز باشد.
  • برخی مواقع نمونه حاوی تعداد مناسبی سلول و پرز جفتی جهت بررسی نیست. لذا در این مواقع بر اساس تشخیص متخصص آزمایشگاه ژنتیک و جراح، مجدداً نمونه گیری تکرار خواهد شد. در این صورت فاصله ی بین دو نمونه گیری حداقل بایستی یک هفته باشد.

لازم به ذکر است که تکنیک واژینال یا ابدومینال بستگی تام و تمام به تبحر، دقت و مهارت جراح دارد.

از نظر پزشکان این کلینیک با انجام صدها و بلکه هزاران مورد در مدت قریب به 20 سال تجربه، روش واژینال ارجحیت دارد.

 

عوارض عمل CVS

  • سقط جنین: (7 مورد از هر 1000 تولد زنده)
  • عدم تشخیص قطعی یا تشخیص اشتباه: موارد منفی کاذب در عمل CVS بسیار پایین است( 0.03 درصد): لذا در صورتیکه جواب CVS بیمار منفی باشد و نمونه حاوی سلولهای موزاییک نباشد، بیمار می تواند تقریباً مطمئن باشد که جنین وی سالم است.
  • عدم توانایی در به دست آوردن نمونه: در کمتر از 1 درصد موارد، با سه بار تلاش نمونه به دست نمی آید.
  • گرفتن نمونه موزاییک: گاهی ژنوتیپ جفت با ژنوتیپ جنین متفاوت است. در CVS امکان گرفتن نمونه موزاییسم بیشتر از آمنیوسنتز است. ( 2.3 در مقابل 0.4 در صد)
  • خطر آسیب به اندامهای جنین: در صورتیکه CVS زیر 10 هفتگی انجام شود، خطر آسیب به اندامهای جنین افزایش می یابد.
  • خونریزی: لکه بینی در یک سوم بیماران متعاقب عمل وجود دارد. ولی چنانچه زیاد باشد حتما بایستی گزارش شود.
  • عفونت: بروز عفونت پس از عمل نادر است و اغلب علت آن آلودگی سر کاتتر با فلور طبیعی پوست، واژن و سرویکس است و ندرتاً در اثر سوراخ شدن روده ها به وجود می آید.
  • انتقال عفونتهای مادری نظیر هپاتیت، سیتومگالوویروس، توکسوپلاسموز و HIV به جنین در طی CVS محتمل است.
  • خونریزی جنینی – مادری: خونریزی جنینی – مادری که عبارت است از خونریزی جنین به داخل گردش خون مادر، در جریان CVS محتمل بوده و منجر به ایزوایمونیزاسیون می شود. لذا مادران RH منفی بعد از CVS، حتماً باید آمپول روگام دریافت کنند.
  • پارگی پرده های جنینی: پارگی حاد پرده های جنینی متعاقب CVS نادر است و در صورت آبریزش، حتما باید گزارش شود.
  • در برخی مطالعات نشان داده شده که میزان وقوع دکولمان جفت (جدا شدگی جفت) و پره اکلامپسی (مسمومیت حاملگی)، در بیمارانی که CVS شده اند بیشتر می باشد.

مراقبتهای بعد از عمل CVS

  • تزریق آمپول پروژسترون طبق دستور پزشک
  • تزریق آمپول روگام در صورتیکه RH خون بیمار منفی و همسرش مثبت باشد.
  • مصرف آنتی بیوتیک در صورت دستور پزشک
  • مصرف مسکن در صورت لزوم

تا 24 ساعت پس از انجام CVS:

  • نبایستی فعالیت داشته باشید. در بستر بمانید و استراحت کنید.(استراحت نسبی)
  • آب و مایعات زیاد بنوشید.

تا 3 الی 4 روز بعد از عمل:

  • جسم سنگین بلند نکنید.
  • فعالیت سنگین نداشته باشید.
  • زناشویی نداشته باشید.

در صورتیکه CVS شما از نوع ترانس سرویکال می باشد:

  • تامپون واژینال استفاده نکنید.
  • درون وان ننشینید.
  • استخر نروید.

- دوش گرفتن در همان روز عمل بلامانع است.

- استفاده از توالت ایرانی بلامانع است.

 

شکایات شایع بعد از عمل CVS

  • لکه بینی یا ترشحات قهوه ای
  • کبودی و درد مختصر ناحیه عمل در CVS ترانس ابدومینال
  • کرامپ مختصر 24 تا 48 ساعت بعد از عمل

 

علائم خطر

در صورت داشتن علائم زیر سریعاً به پزشک معالج مراجعه نمایید:

  • خونریزی واژینال جاری (در حد بیش از لکه بینی)
  • ترشحات بدبو
  • خروج مایع شفاف (آب) از واژن یا از سوراخ روی شکم
  • کرامپهای شدید رحمی – لگنی
  • تب یا لرز
  • درد شدید