سرکلاژ
سرکلاژ
سرکلاژ به عمل دوختن دهانه رحم در خانمهای باردار، به منظور تقویت و افزایش قدرت کششی آن و پیشگیری از وقوع عوارض ناشی از نارسایی دهانه رحم گفته می شود.
عواقب نارسایی دهانه رحم در بارداری
- پایین افتادگی پرده های جنینی در واژن
- عفونت مایع آمنیوتیک
- پارگی زودرس پرده های جنینی
- زایمان زودرس
- از دست دادن جنین
عمل سرکلاژ بیشتر مواقع از طریق واژینال انجام می شود.
چه کسانی بایستی در بارداری عمل سرکلاژ انجام دهند؟
- زنان بارداری که در بارداریهای قبلی سوابق خاصی که حاکی از نارسایی دهانه رحم باشد، ذکر کنند.
- زنان بارداری که طول دهانه رحم آنها در سونوگرافی واژینال کاهش یافته باشد.
- زنان بارداری که در معاینه واژینال شان، باز شدن دهانه رحم دیده شود.
عمل سرکلاژ در چه مواردی نبایستی انجام شود؟
- در موارد ناهنجاری های جنینی که با حیات جنین منافات دارند.
- در موارد وجود عفونت داخل رحمی
- در موارد وجود پارگی زودرس پرده ها
- در موارد سقط جنین
- در موارد وجود خونریزی فعال رحمی
- در موارد جفت سرراهی (در برخی موارد با وجود جفت سرراهی سرکلاژ انجام می شود.)
- در موارد وجود بیرون زدگی پرده های جنینی از سوراخ خارجی سرویکس
زمان انجام سرکلاژ
سرکلاژ معمولاً بین 12 تا 24 هفته ی بارداری انجام می شود. (ترجیحاً قبل از 18 هفتگی)
سرکلاژ در بارداری های کمتر از 12 هفته
- سرکلاژ قبل از 12 هفتگی انجام نمی شود زیرا هنوز غربالگریهای جنین انجام نشده است. همچنین صبر کردن تا پایان سه ماهه اول بارداری، این فرصت را ایجاد می کند که سقطهای خوبه خودی مرتبط با ناهنجاریهای کروموزومی جنین، رخ دهند.
- حتی در صورتیکه از سلامت کروموزومی جنین اطمینان داشته باشیم، توصیه می شود انجام سرکلاژ تا پایان سه ماهه اول بارداری دست نگه داشته شود تا با ارزیابی های سونوگرافیک، ناهنجاریهای ساختاری جنین قابل تشخیص شوند.
سرکلاژ در بارداری های 24 تا 28 هفته
انجام سرکلاژ در این بازه زمانی مورد اختلاف نظر است.
برخی متخصصین بعد از 24 هفتگی که دیگر جنین قابلیت حیات و زنده ماندن را پیدا می کند، سرکلاژ انجام نمی دهند ولی برخی دیگر به علت احتمال بالای مرگ و میر جنین در این سن از بارداری، عمل سرکلاژ را انجام می دهند.
لذا بین 24 الی 28 هفته بارداری، تصمیم گیری برای سرکلاژ یا استفاده از حلقه(Pessary)، کاملاً بر اساس هر بیمار شخصی سازی می شود و مزایای انجام آن در برابر معایب انجامش مورد ارزیابی و سنجش قرار می گیرد.
سرکلاژ بعد از 28 هفته بارداری
معمولاً عمل سرکلاژ بعد از 28 هفتگی انجام نمی شود زیرا زایمان بعد از 28 هفتگی معمولاً پیامد خوبی خواهد داشت.
ارزیابی های قبل از عمل سرکلاژ
- اطمینان از سن بارداری و فعالیت قلب جنین
- غربالگری جنین از نظر اختلالات کروموزومی
- ارزیابی از نظر عفونت های سرویکس و واژن و در صورت لزوم درمان آنها
- غربالگری از نظر عفونتهای ادراری
- بررسی از نظر شواهد پارگی زودرس پرده ها، زایمان زودرس یا جداشدن مخفی جفت
آماده سازی بیمار قبل از عمل سرکلاژ
- درمان عفونت واژینال و سرویکال قبل از اقدام به عمل
- استحمام و شیو ناحیه تناسلی
- ناشتا بودن (حداقل 8 ساعت)
- نداشتن زیور آلات، جواهرات، گل سر، ساعت و ... موقع ورود به اتاق عمل
- عدم استفاده از لوازم آرایشی و لاک ناخن موفع ورود به اتاق عمل
- نداشتن عینک، دندان مصنوعی، سمعک، لنز و پروتز ناخن موقع ورود به اتاق عمل
- خالی کردن مثانه بلافاصله قبل از ورود به اتاق عمل
- بیمار بایستی در صورتیکه ASA و هپارین مصرف می کند، مصرف ASA را سه روز قبل از عمل و هپارین را روز قبل از عمل قطع نماید.
- حداقل بایستی یک هفته قبل از عمل سرکلاژ از زناشویی پرهیز شود.
- در صورت صلاحدید پزشک، آنتی بیوتیک پیشگیرانه تجویز می شود.
تکنیک عمل
در اتاق جراحی پس از شستشوی واژن و دهانه رحم با محلولهای ضدعفونی و ایجاد یک بیهوشی مختصر، دهانه رحم با یک یا دو پنس گرفته شده، سپس حداقل 2 سانتی متر بالای سوراخ خارجی دهانه رحم، با یک سوزن دارای انحنا و نخ ضخیم غیرقابل جذب به صورت دور تا دور دوخته و گره می شود.
زمان ترخیص بعد از عمل
- سرکلاژ یک عمل سرپایی است و بعد از عمل پس از رفع مشکلات بیهوشی و توانایی حرکت و ادرار کردن، می توان بیمار را مرخص کرد.
- قبل از ترخیص بایستی ضربان قلب جنین و میزان مایع آمنیوتیک ارزیابی و ثبت شود.
عوارض عمل سرکلاژ
- لکه بینی
- کرامپهای رحمی
- سختی در ادرار کردن
( کلیه عوارض فوق ظرف مدت چند روز از بین می روند. )
- درد زیر شکم و کمر مثل دردهای زایمانی
- ترشح زیاد واژینال
- نشت مایع آمنیوتیک و آبریزش که ممکن است منجر به سقط نیز بشود.
- آسیب به دهانه رحم
- خونریزی
- پارگی رحم( نادر)
- ایجاد فیستول( نادر)
مراقبتهای بعد از عمل سرکلاژ
- جهت تسکین درد، استامینوفن ساده مصرف کنید.
- تامپون واژینال استفاده نکنید.
- تا چند روز میزان استراحتتان را افزایش دهید.
- آب و مایعات فراوان مصرف کنید.
- مثانه را خالی نگه دارید. (در فواصل کوتاهتری نسبت به تخلیه مثانه اقدام نمایید.)
- ترجیحاً از توالت فرنگی استفاده کنید.
- از انجام فعالیتهای سنگین بپرهیزید و ظرف مدت یک هفته به تدریج بر میزان فعالیتهای خود بیفزایید.
- تا یک هفته زناشویی نداشته باشید و حتماً قبل از شروع مجدد فعالیت جنسی، ویزیت شده و با پزشک معالج خود مشورت نمایید و در صورت اجازه پزشک، تا پایان بارداری هنگام زناشویی از کاندوم استفاده نمایید (در بیماران با ریسک بالا، از بیمار خواسته می شود که تا رسیدن به سن حاملگی 32 الی 34 هفتگی، از فعالیت شدید و زناشویی بپرهیزند.)
- بعد از یک هفته در صورت نداشتن مشکل، با نظر پزشک معالج می توانید به سر کارتان برگردید.
- داروهای تجویزی را طبق دستور و در ساعت مقرر مصرف نمایید. ادامه یا قطع داروهای تجویزی حتماً بایستی با صلاحدید پزشک معالج صورت گیرد.
- ویزیت هفتگی یا دو هفته یکبار پس از انجام سرکلاژ توصیه می شود.
- سونوگرافی واژینال برای بررسی طول دهانه رحم در فواصلی که پزشک تجویز می نماید، ضروری است.
زمان برداشت سرکلاژ
- سرکلاژ بین 36 الی 37 هفته بارداری برداشته می شود.
- برداشت نخ سرکلاژ در مطب و طی یک معاینه ساده و سرپایی انجام می شود.
- بعد از برداشت سرکلاژ بیمار به منزل رفته و منتظر شروع علائم زایمان می شود.
- زایمان غالباً ظرف مدت 2 هفته پس از برداشت سرکلاژ، رخ خواهد داد. (حدود 10% بیماران، ظرف مدت 48 ساعت پس از برداشت سرکلاژ، زایمان خواهند کرد.)
پیامد بارداری
پیامد بارداری بستگی به زمان انجام سرکلاژ دارد ولی در مجموع انجام سرکلاژ باعث کاهش میزان زایمانهای زودرس قبل از 34 هفتگی می شود. همچنین باعث کاهش خطر از دست رفتن جنین می شود.