فریز تخمک
فریز تخمک
فریز تخمک یا انجماد تخمک یکی از روشهای پیشرفته برای حفظ باروری زنان است. این روش به خانمها امکان میدهد توانایی باروری خود را در آینده حفظ کنند؛ چه به دلیل بیماری و درمانهای خاص، چه به دلیل به تعویق انداختن ازدواج یا بارداری.
به زبان ساده، فریز تخمک مثل یک «بیمه باروری» عمل میکند و خیال فرد را از داشتن امکان بارداری در آینده راحتتر میسازد.
فریز تخمک چیست؟
در این روش، پس از تحریک تخمدان با داروهای هورمونی، تخمکهای بالغ از بدن خارج شده و با روش ویترفیکیشن (انجماد سریع یا شیشهای) در دمای بسیار پایین ذخیره میشوند.
این تخمکها میتوانند سالها بدون افت کیفیت نگهداری شوند و در زمان مناسب برای باروری با روشهای کمکباروری مانند IVF یا ICSI استفاده گردند.
چه کسانی نیاز به فریز تخمک دارند؟
- زنانی که به دلیل سرطان و پیش از شیمیدرمانی یا پرتودرمانی قصد دارند باروری خود را حفظ کنند.
- خانمهایی که ازدواج یا بارداریشان به دلایل اجتماعی یا شخصی به تعویق میافتد.
- زنانی با سابقه خانوادگی یائسگی زودرس یا کاهش ذخیره تخمدان.
- بیماران با بیماریهای خودایمنی که نیازمند داروهای آسیبرسان به تخمدان هستند.
- افرادی که نیاز به جراحیهای لگنی یا تخمدانی دارند.
بهترین زمان برای فریز تخمک
سن بهترین عامل تعیینکننده کیفیت تخمک است. توصیه میشود این اقدام زیر ۳۵ سالگی انجام شود. با افزایش سن، کیفیت و تعداد تخمکها کاهش مییابد.
مراحل فریز تخمک
مراحل فریز تخمک به شرح زیر است:
- 1 ویزیت، سونوگرافی و مشاوره با پزشک متخصص زنان و نازایی
- 2 تحریک تخمدان با داروها: تزریق داروهای هورمونی طی حدود ۱۰–۱۴ روز برای رشد چندین فولیکول. (داروها از روز دوم قاعدگی تجویز می شوند.)
- 3 پایش با سونوگرافی: بررسی اندازه فولیکولها و تعیین زمان مناسب تخمکگیری
- 4 جمعآوری تخمکها با یک عمل جراحی سرپایی و تحت یک بیهوشی سبک با هدایت سونوگرافی واژینال یا سونوگرافی شکمی(برای دختران باکره).
- 5 انجماد تخمکهای جمعآوریشده با استفاده از روشانجماد سریع و نگهداری آنها در نیتروژن مایع در دمای ۱۹۶- درجه سانتیگراد.
ایمنی داروها و عوارض احتمالی
- داروهای تحریک تخمدان سرطانزا نیستند و تاکنون هیچ ارتباطی بین استفاده از آنها و افزایش خطر سرطان (مثل سرطان تخمدان یا پستان) در مطالعات علمی معتبر دیده نشده است.
- عوارض داروها معمولاً خفیف و گذرا هستند (نفخ، حساسیت پستانها، تغییرات خلقی).
- عارضه نادر اما مهم، سندرم تحریک بیش از حد تخمدان (OHSS) است که با پایش دقیق پزشک به ندرت رخ میدهد.
- فریز تخمک تأثیری بر سن یائسگی یا کاهش ذخیره کلی تخمدان ندارد.
نکات قانونی و رضایتنامهها در ایران
- برای فریز تخمک نیازی به ارائه گواهی بکارت از پزشکی قانونی وجود ندارد.
- فرد متقاضی خودش میتواند رضایتنامه عمل را امضا کند و نیازی به اجازه پدر یا مادر ندارد.
- مالکیت تخمکها صرفاً با خود فرد است و بدون رضایت او هیچگونه استفادهای نمیشود.
- استفاده از تخمکهای فریز شده در آینده تنها در صورت ازدواج شرعی و قانونی مجاز است.
مراقبتها و توصیهها
- در روز عمل، به دلیل انجام عمل با بیهوشی سبک، لازم است حتماً یک نفر همراه بیمار باشد تا پس از به هوش آمدن، او را تا منزل همراهی کند.
- ممکن است بعد از عمل، درد خفیف یا نفخ شکم ایجاد شود که طی چند روز برطرف میشود.
- پس از عمل تخمک گیری، استراحت یک روزه و پرهیز از فعالیتهای سنگین توصیه میشود.
مدت نگهداری تخمکها
از نظر علمی، تخمکها میتوانند سالها بدون افت کیفیت نگهداری شوند.
در ایران، قراردادها معمولاً به صورت سالانه تمدید میشوند و در پایان هر سال نیاز به تمدید و پرداخت هزینه نگهداری وجود دارد.
شانس موفقیت
- کیفیت تخمکها بیش از مدت نگهداری، به سن فرد هنگام فریز بستگی دارد.
- برای افزایش احتمال موفقیت در آینده، معمولاً توصیه میشود حداقل ۱۰–۱۵ تخمک فریز شود.
- هرچه سن پایینتر باشد، کیفیت و شانس موفقیت بالاتر خواهد بود.
هزینهها
هزینه فریز تخمک شامل سه بخش است:
- داروهای تحریک تخمدان
- عمل تخمکگیری و فریز اولیه
- هزینه سالانه نگهداری تخمکها
(برای اطلاع از تعرفههای بهروز، میتوانید با کلینیک تماس بگیرید.)
پرسشهای پرتکرار
۱. آیا فریز تخمک سرطانزا یا خطرناک است؟
خیر. داروهای استفادهشده سرطانزا نیستند و عارضه جدی بلندمدتی ندارند.
۲. آیا باعث یائسگی زودرس میشود؟
خیر. تخمکگیری فقط فولیکولهای همان چرخه را خارج میکند و تأثیری بر ذخیره کلی تخمدان ندارد.
۳. آیا برای دختران مجرد امکان انجام وجود دارد؟
بله. برای حفظ بکارت، روش تخمکگیری از شکم (TUGOR) انجام میشود.
۴. آیا نیاز به گواهی بکارت از پزشکی قانونی دارم؟
خیر، چنین گواهیای لازم نیست.
۵. آیا نیاز به اجازه پدر یا مادر دارم؟
خیر. خود فرد میتواند رضایت عمل بدهد.
۶. آیا باید همراه داشته باشم؟
بله. به دلیل انجام عمل با بیهوشی سبک، همراه داشتن یک نفر الزامی است.
۷. تخمکها تا چند سال سالم میمانند؟
سالها، حتی بیش از ۱۰ سال، بدون کاهش کیفیت قابل توجه.