آزمایش اسپرموگرام
اسپرموگرام
- آزمایش مایع منی یا اسپرموگرام، اولین قدم جهت بررسی توانایی باروری مردان می باشد که توسط متخصصین به فرد نابارور پیشنهاد می شود و در آن پارامترهای مایع منی مورد ارزیابی قرار می گیرد.
- جهت تصمیم گیری درباره قدرت باروری، بررسی حداقل ۲ اسپرموگرام که با فاصله ۴ هفته گرفته شده است، لازم است.
چرا باید دو بار مایع منی را بررسی نمود؟
- کیفیت مایع منی حتی در مردان بارور نیز در طول زمان بسیار متغیر است.
- تغییرات فصلی بر روی کیفیت مایع منی تاثیرگذار است.
- زمان تولید یک اسپرم از سلولهای اولیه حدود ۲ الی ۳ ماه به طول می انجامد بنابراین در صورت تغییر در کیفیت اسپرم٬ با دادن دو نمونه٬ می توان خطای ارزیابی را کاهش داد.
- به علت عدم آگاهی فرد نمونه دهنده٬ گاهی مقداری از نمونه از دست می رود که با دادن نمونه دیگر٬ می توان گزارش صحیحی به پزشک مربوطه داد.
چه فاصله زمانی از انجام آخرین مقاربت جهت گرفتن نمونه مناسب می باشد؟
- هنگام جمع آوری نمونه باید حداقل 2 روز و حداکثر 7 روز از آخرین انزال شما گذشته باشد.
- دو روز فاصله از آخرین انزال، زمان بهینه است.
مدارک لازم برای انجام آزمایش اسپرموگرام
- کارت ملی و شناسنامه
- در صورت تاهل ارائه کارت ملی و شناسنامه خانم نیز الزامی می باشد.
نحوه جمع آوری نمونه
- دست و آلت تناسلی خود را تمیز شسته و سپس خشک کنید.
- درب ظرف نمونه گیری را باز کرده و از خشک و تمیز بودن آن اطمینان حاصل کنید.
- نمونه بایستی به روش خودتحریکی یا به کمک همسر (بدون زناشویی) به دست آید.
- به هیچ عنوان نباید از مواد روان کننده، مواد شوینده و کاندوم معمولی برای تهیه نمونه استفاده کرد زیرا این موراد می توانند اسپرم ها را کشته و روی نتیجه ی آزمایش اثر منفی بگذارند.
- در صورت عدم توانایی در نمونه دادن می توانید با هماهنگی دارو مصرف کرده و یا برای تسهیل در نمونه گیری، روغن و یا کاندوم مخصوص از آزمایشگاه تهیه کنید.
- توجه داشته باشید که کل مایع انزالی بایستی درون ظرف نمونه گیری تخلیه شود. اگر بخشی از نمونه ( به خصوص بخش اول نمونه) طی جمع آوری از دست رفت، بایستی حتماً آزمایشگاه را در جریان قرار دهید. ( از جمع آوری نمونه ریخته شده خودداری کنید.)
- اگر مو یا نخی از لباستان درون ظرف نمونه گیری افتاد، آن را خارج نکنید. آزمایشگاه با ابزاری تمیز آن را خارج خواهد کرد.
- بلافاصله بعد از جمع آوری نمونه، درب ظرف را بسته و از محکم بودن آن اطمینان حاصل کنید.
- دقت کنید ظرف نمونه گیری را زیر آب نگیرید چون ممکن است آب وارد ظرف شود.
شرایط آوردن نمونه از منزل یا هتل
در صورتیکه نمونه اسپرم در منزل یا هتل تهیه می شود، توجه به نکات زیر الزامی است:
- حتماً بایستی ظرف نمونه گیری از قسمت پذیرش آزمایشگاه کلینیک تهیه شود، در دمای 20 تا 37 درجه سانتی گراد نگهداری شود و تا زمان نمونه گیری از باز کردن درب آن اجتناب شود.
- نمونه بایستی ظرف مدت 30 دقیقه از زمان انزال (نهایتاً تا 50 دقیقه) به آزمایشگاه رسانده شود.
- تا زمان تحویل به آزمایشگاه، جهت حفظ دمای نمونه، ظرف نمونه گیری بایستی نزدیک بدن و زیر لباس (مثلاً زیر بغل) نگهداری شود.
نکاتی راجع به پارامترهای آزمایش اسپرموگرام
- رنگ
در حالت معمول مایع منی به صورت غیرشفاف٬ کدر و به رنگ خاکستری مایل به سفید می باشد.
- ویسکوزیته
مایع منی بلافاصله پس از انزال به صورت آبکی است. سپس ژله ای یا لخته می شود ولی مجدداً با گذشت زمان به حالت مایع در می آید.
- حجم
حداقل میزان طبیعی مایع انزال شده یک فرد باید 1.5 میلی لیتر و حداکثر ۵ میلی لیتر باشد. مقادیر پایین تر یا بالاتر، غیرطبیعی می باشد.
- آگلوتیناسیون
به هم چسبیدن اسپرمهای متحرک که منجر به تشکیل یک یا چند توده شود، آگلوتیناسیون گفته می شود.
وجود آگلوتیناسیون در نمونه، غیر طبیعی تلقی می شود.
یکی از علل کاهش باروری افراد، وجود آگلوتیناسیون در مایع منی است.
- گلبول های سفید یا لوکوسیتها (WBC)
حضور بیش از یک میلیون گلبول سفید در هر میلی لیتر از مایع منی(>1) مطرح کننده وجود عفونت در مایع منی می باشد.
- غلظت اسپرم (Concentration)
غلظت اسپرم به تعداد اسپرمها در یک لیتر مایع منی گفته می شود.
- تعداد کل اسپرم (Total count)
به تعداد کل اسپرمهایی که در هر انزال وجود دارد اتلاق می شود.
- حرکت اسپرم (motility)
اسپرمها در مایع منی متحرک یا بی حرکت هستند. به نسبت تعداد اسپرمهای متحرک به تعداد کل اسپرمهای شمارش شده، درصد تحرک کل (Total motility) گفته می شود.
به حرکت اسپرمهایی که به صورت خطی یا دایره بزرگ حرکت نمایند، حرکت پیشرونده (Progressive motility)، اسپرمهایی که حرکت غیر خطی دارند٬ غیر پیشرونده ( Non- Progressive) و به اسپرمهایی که هیچ نوع حرکتی ندارند، بدون حرکت(Immotile) گفته می شود.
- شکل اسپرم (morphology)
مایع منی حاوی اسپرمهایی است که تنوع شکل دارند. با استفاده از شکل اسپرم می توان میزان موفقیت لقاح و دست یابی به حاملگی هر فرد را پیش بینی نمود.
یک اسپرم از سر (Head)، گردن (Neck) و دم (Tail)٬ تشکیل شده است هر کدام از این قسمتها می تواند به شکل غیر طبیعی باشند.
روز و ساعات مراجعه جهت آزمایش اسپرموگرام
- شنبه تا چهارشنبه از ساعت 7:00 الی 15:00
- پنج شنبه ها ساعت 7:00 الی 11:00
- جمعه ها و تعطیلات رسمی آزمایش اسپرموگرام انجام نمی شود.
- جهت انجام آزمایش اسپرموگرام، نیاز به گرفتن نوبت قبلی (رزرو نوبت) نیست.