تست بررسی حیات اسپرم پس از مقاربت(PCT)
تست بررسی حیات اسپرم پس از مقاربت(PCT)
PCT یا «تست بعد از نزدیکی» یکی از آزمایش‌های کلاسیک در ارزیابی اولیه ناباروری است که رابطه‌ی بین مخاط دهانه رحم (سرویکس) و اسپرم را بررسی می‌کند. هدف آن، بررسی زنده‌بودن و حرکت اسپرمها در محیط طبیعی گردن رحم پس از نزدیکی است.
زمان انجام تست PCT
- زمان انجام PCT مهم بوده و باید در مرحله قبل از تخمک گذاری، در زمان بیشترین سیالیت و حجم موکوس انجام شود، بنابراین فرد و پزشک باید زمان تخمک گذاری را تخمین بزنند، تعیین دقیق این روز، کار مشکلی است، به خصوص اگر سیکل های قاعدگی نامرتب باشد.
- زمان تخمک گذاری با استفاده از روش های مختلف مثل کیت تشخیص تخمک گذاری و یا نمودار درجه حرارت پایه ای بدن، محاسبه و برآورد می شود.
- معمولاً زمان تخمک گذاری در سیکلهای قاعدگی منظم و 28 روزه، روز 14 سیکل می باشد.
- این آزمایش 4 الی 12 ساعت پس از انجام مقاربت در حدود زمان تخمک‌گذاری صورت می‌پذیرد.
- 2 الی 3 روز قبل از آزمایش باید از زناشویی خودداری شود.
- تست PCT نه تنها اطلاعاتی را در مورد کیفیت و کمیت مخاط دهانه رحم ارائه می‌دهد، بلکه ارزیابی کاملی از میزان تعداد و تحرک اسپرم پس از ترکیب با مخاط دهانه رحم فراهم می‌آورد.
- این آزمایش بر اساس اندازه‌گیری پارامترهایی در موکوس مثل حجم، خاصیت سرخسی شدن، قابلیت کش‌آمدن، ویسکوزیته و سلول‌های عفونی درجه‌بندی می‌شود.
- زنانی که در این درجه‌بندی، نمره بالای 10 به دست می‌آورند از لحاظ کیفیت و کمیت موکوس سرویکس در گروه نرمال قرار می‌گیرند.
- تعداد و تحرک اسپرم و همینطور میزان اسیدیته (pH) در هر دو منبع واژینال و سرویکس (دهانه رحم) در زیر میکروسکوپ مشاهده می شود.
- در حالت نرمال pH واژن اسیدی و دهانه رحم خنثی یا قلیایی باشد و حداقل 10 اسپرم متحرک با درجه تحرک پیشرونده سریع و کند در میدان میکروسکوپی (با بزرگنمایی 400) باید مشاهده شود.
نتیجه نرمال تست PCT نشان دهنده چیست؟
1- مرد به اندازه کافی اسپرم طبیعی تولید می کند.
2- به دنبال نزدیکی، اسپرم به طور صحیح در داخل واژن قرار گرفته است.
3- غدد دهانه رحم طبیعی هستند.
4- استروژن به میزان کافی قبل از تخمک گذاری تولید شده و در نتیجه تخمک گذاری طبیعی است.
5- آنتی بادی ضد اسپرم در موکوس وجود ندارد.
- منفی شدن PCT یعنی عدم وجود اسپرم یا بی حرکت بودن تمام اسپرمها درموکوس دهانه رحم می باشد.
مواردی که سبب غیر طبیعی شدن تست PCT می شوند
1- PCT در زمان مناسب انجام نشده است. برای مثال PCT خیلی زود یا خیلی دیر در سیکل انجام شده است. زمان اشتباه از شایعترین علل نتیجه غیر طبیعی بوده و لازم است که دوباره تکرار شود.
2- تخمک گذاری در طی آن سیکل قاعدگی رخ نداده است. شاید دلیل آن فشار و استرس و تعیین غلط زمان انجام نزدیکی باشد.
3- تعداد اسپرم خیلی کم بوده یا حرکت آن کم است.
4- دهانه رحم غیرطبیعی می تواند سبب منفی شدن تست گردد. برای مثال عفونت مزمن در دهانه رحم مانع تولید موکوس کافی می شود و در بعضی از زنان که دارای زخم در دهانه رحم می باشند، موکوس به اندازه کافی تولید نمیشود. همچنین بیمارانی که سابقه جراحی دهانه رحم داشته اند، برای مثال مخروط برداری دهانه رحم ، که طی این عمل جراحی، بافت دهانه رحم بصورت مخروط (Cone) برای تشخیص و درمان ضایعات دهانه رحم برداشته می شود، اغلب سبب این مشکل می شوند.
5- وجود آنتی بادی علیه اسپرم در ترشحات دهانه رحم
6- درمان با داروهایی همچون کلومیفن، ،Tamoxifen، پروژسترون، دانازول که همگی برای درمان ناباروری استفاده می شوند می توانند مانع تولید موکوس خوب شوند.
7- کاهش قابلیت کش آمدن موکوس می تواند ناشی از کاهش سطح استروژن سرم (نامناسب بودن وضعیت تخمک) می باشد.
به خاطر بسپارید که تست غیر طبیعی زمانی دارای ارزش است که تست های غیرطبیعی تکراری در شرایط کاملاً مناسب حاصل شود.